“De grote vraag die blijft altijd / Waar betaalt ‘ie nou zijn huur van?” (15 miljoen mensen – Fluits

Mensen zijn gewend te oordelen. Het zit in onze natuur om een mening te vormen, te oordelen, over bijna alles. Het grappige is wel dat wanneer iemand over ons oordeelt we dat bijzonder vervelend vinden, maar dat we, wanneer het om iemand anders gaat, zelf net zo hard oordelen. Is het niet bijzonder dat ons eigen oordeel belangrijk is dan die van iemand anders? Meten we hier met twee maten? En voelt een oordeel van iemand anders al niet snel als een veroordeling?

Op maandag 29 juni ramt een auto een schuur in Midwolda. De foto’s verschijnen al snel op verschillende sociale media en zo ook de eerste reacties. Melissa Meijer, verpleegkundige, die eerste hulp verleende aan het slachtoffer, (de bestuurde van de auto) vertelt een dag later in het programma Noord Vandaag dat ze zich heeft gestoord aan de reacties. Ze kan niet begrijpen dat op sociale media mensen reageren in een poging grappig te zijn, botweg hun verontwaardiging uitspreken of een (ver)oordeling uitspreken.

Melissa zegt: “Ik snap dat je een Audi met veel vermogen ziet en denkt: die heeft te hard gereden. Maar hou je mond, want je weet het niet. Je moet erbij zijn om erover te oordelen. Ga niet uit het wilde weg zoiets zeggen.”

“Ik word daar heel beroerd van. Ik vind dat zo kwetsend voor de familie van deze mevrouw’, brengt Meijer haar boosheid onder woorden. ‘Ik kan niet begrijpen dat we zo reageren, omdat we ons veilig voelen op sociale media. Als je iemand niet recht in de ogen kijkt, denk je dat je het recht hebt om dit te doen. Dat is niet oké.”

Wat de mensen, die op sociale media hebben gereageerd op het bericht, niet weten, is dat de bestuurder van de auto de macht over het stuur verloor, omdat ze werd getroffen door een hersenbloeding. Het roept de vraag op of de mensen die een reactie plaatsten, in dit specifieke geval op dezelfde manier had gekeken of gereageerd, als ze op de hoogte waren geweest van dit feit. En in zijn algemeenheid: of je je zelf afvraagt of een ander op dezelfde manier naar iets kijkt en of je je afvraagt of je alle feiten kent en of de ander alle feiten kent. Dat het uitmaakt, toont dit voorbeeld. Probeer je te verplaatsen in de ander, wees nieuwsgierig en zoek uit waarom mensen de dingen zeggen, die ze zeggen en waarom ze bepaalde beslissingen nemen. Nodig de ander uit om feiten en perspectieven te delen.

Oordelen die voor een ander voelen als veroordelingen en uitsluiting leiden namelijk nooit tot het bereiken van je doel. De ander zal zich gekwetst voelen, vernederd, aangevallen en zal zich terugtrekken of verdedigen en vanuit die verdediging de tegenaanval zoeken, openlijk of verholen, door sabotage.

Hoezeer we ons dit, mogelijk, realiseren, het blijft een moeilijke keuze. Of we oordelen en voelen ons hier slecht over, of we proberen niet te oordelen en voelen ons geremd omdat we niet kunnen zeggen wat we willen. Zoals je elders kunt lezen, moeten we ons, mijns inziens, niet laten beperken en vrijmoedig spreken en onbevangen luisteren zoals Frank Weijers ons voorhoudt.

Ga niet het keurslijf in, laat de ander in zijn waarde en spreek je uit, op basis van gelijkwaardigheid. Overbrug verschillen door perspectieven te delen en dat je, wat die ander “met zich meedraagt” alleen maar leert kennen door er naar te vragen.

Die verbinding maken is een van de grootste opgaven van onze huidige samenleving. Culturen maken mensen en mensen maken culturen volgens Jitske Kramer en onze huidige cultuur heeft ons gemaakt tot wie we zijn en wat we doen.

Dat zien we, volgens mij, ook terug in de reactie van mevrouw Meijer die zich kan voorstellen dat mensen tot de conclusie kunnen komen dat de bestuurder te hard heeft gereden. In haar bewustzijn lijkt ze hard rijden te koppelen aan een Audi met veel vermogen en daarmee zegt ze (onbewust) ook iets over zichzelf. Mensen maken hun eigen beelden en ieder van ons heeft zijn eigen beeldvorming en doet daarmee aan framing.

In het voorbeeld koppelt mevrouw Meijer in haar hoofd de Audi aan snelheid. Een ander koppelt (te) jonge gasten in (te) dure auto’s aan mogelijke crimineel gedrag. Waar betaalt hij het anders van? En als die jonge gast een donkere huidskleur heeft en in zo’n (te) dure auto rijdt, wordt aangehouden door de politie hebben we het al snel over etnisch profileren. Ook daar zijn voorbeelden van.

Natuurlijk mogen we iets vinden van die voorbeelden. Tegelijkertijd kan een ieder van ons (mijn aanname en beeld), als je kritisch bent op jezelf dit soort beelden bij zichzelf ontdekken. Dat veroordeel ik niet, integendeel. Ieder van ons construeert en heeft beelden in het hoofd die je af en toe ook in de weg kunnen zitten. Dat geldt voor mij en naar ik aanneem voor ieder ander en ik hoop dat we ons daarvan bewust zijn, in ons eigen belang, maar ook in dat van de ander, want juist die bewustwording maakt het gesprek erover mogelijk. Wat maakt dat je dat beeld hebt van iets of van de ander?

Als je daarover met elkaar kunt spreken en elkaar daarop kunt bevragen, vanuit oprechte belangstelling: nieuwsgierig, uitnodigend en niet veroordelend, dan kunnen we elkaar “echt ontmoeten”.

Dan hoef je je ook niet meer af te vragen waar de buurman de huur van betaalt of die jonge gast zijn auto.

dewijzeendedwaas.blog – 3 juli 2020

#beeldvorming #communicatie #oordelen