Van huis en haard

Natuurlijk hebben we het hele jaar oog voor mensen die worden onderdrukt en/of van huis en haard verdreven zijn en vooral in kersttijd is het besef dat mensen niet samen kunnen zijn nadrukkelijk voelbaar.

Nu voor een groot deel van de wereldbevolking de kerstviering was gebonden aan strenge regels en het fysiek samenzijn in aantallen werd beperkt geldt, is het gemis van geliefden en dierbaren voor hen voor wie samen zijn tijdens kerst eerder uitzondering is dan regel plotseling voor iedereen herkenbaar en tastbaar en daarmee neemt het inlevingsvermogen toe voor de tijdelijke en permanente, moeilijke en uitzichtloze situaties waarin (groepen van) mensen verkeren.

Menig Nederlandse tv-kijker pinkt een traan weg tijdens het programma waarin liefdeskerstman Robert ten Brinke geliefden van over de hele wereld samenbrengt met kerst om vervolgens de kijkers met een goed gevoel naar het kerstdiner te “sturen”.

Al vermeldt men elk jaar tijdens het programma dat men maar een deel van de wensen kan vervullen, de volle omvang van het verdriet over het niet samen zijn van geliefden die minder gelukkig zijn en zich moeten behelpen met een digitale verbinding tijdens kerst komt niet in beeld en wijkt – dat is nou eenmaal de programmaformule – voor het geluk van de deelnemers die wel door Robert en zijn team kunnen worden geholpen.

Het verdriet van geliefden die niet samen kunnen, lijkt niet in verhouding te staan tot het structureel niet samen kunnen zijn van mensen, omdat ze op een bepaald moment in tijd gedwongen werden afscheid te nemen van elkaar en hun leefomgeving, omdat ze hun leven niet zeker waren en op zoek moesten naar een veilig onderkomen elders op de wereld.

Politieke, sociaal-economische omstandigheden, maar ook oorlogen, natuurrampen, geloofsverschillen en talloze andere redenen waren voor veel burgers en bevolkingsgroepen, al of niet gedwongen, aanleiding om huis en haard te verlaten.

Het meest in het oog springend zijn de grote vluchtelingenstromen die vanuit Afrika en Azië richting Europa trekken, maar ook binnen de genoemde continenten, zijn meerdere vluchtelingenstromen zichtbaar. Daarbij moeten we de (groepen) mensen niet vergeten, die in de eigen samenleving worden onderdrukt en/of in erbarmelijke situaties verkeren; mensen die we gezien de vele problematieken vaak uit het oog verliezen op het moment dat de media er niet meer over berichten. Wie herinnert zich bijvoorbeeld nog de nieuwsberichten over de leefomstandigheden en onderdrukking van vrouwen in Peru, paradoxaal genoeg een grote groep die het liefst van huis en haard zou vluchten voor een beter leven, maar daar geen mogelijkheid toe ziet of de kans niet krijgt.

Dat Black Lives Still Matter in 2021 zal niemand verbazen, omdat deze groep mensen in staat lijkt om terechte aandacht voor dit probleem te genereren, als anderen dat niet doen. Het is de kunst voor elke beweging om de stem zo te laten horen voor de eigen problematiek dat er ruimte is en blijft voor de soms zachtere stem van de ander om diversiteit en inclusie in de samenleving te waarborgen. Niemand heeft het monopolie op de waarheid en in het verlengde daarvan zou ook niemand het monopolie op alle aandacht moeten willen hebben. Het betekent ook dat de zachtere/bescheiden stemmen van belang zijn en de uitdaging moeten blijven voelen om zich uit te spreken om gehoord te kunnen worden, zo betoogde de wijzeendedwaas al eerder in Als elke stem en elk leven telt (blog van 14 juli 2020).

Zo houden we de aandacht voor de Chinezen in Nederland, voor de Oeigoeren in China, de native Americans die in de laatste dagen van Trumps presidentschap hun land definitief kwijt dragen te raken aan mijnbouw om er maar een paar te noemen, maar ook voor de leer- en leefschade van onze jongeren die lijden onder de coronacrisis, de hopelijk tevredenstellende uitweg voor de slachtoffers van de toeslagenaffaire (al maak je het onrecht niet ongedaan) en de Groningers die van huis en haard zijn verdreven door de aardbevingsproblematiek (een ander ongekend sociaal, emotioneel en financieel onrecht), om nog maar te zwijgen van al die jongeren en hun ouder(s)/verzorger(s) die in armoede moeten opgroeien?

Als je de eindeloze lijst van mensen bekijkt die niet volwaardig kunnen meedoen aan de samenleving, worden onderdrukt, van huis en haard verdreven zijn of slachtoffer zijn (geworden) van een of ander onrecht, kun je wellicht een gevoel van somberheid niet onderdrukken.

En dat is nou juist niet de bedoeling van deze wijzeendwaas. Somberheid levert passieve energie op en geen constructieve ontwikkelingen. De enige uitweg is om bewust te zijn of te worden van hetgeen ons te doen staat en om samen te werken aan verbeteringen en oplossingen. Die bewustwording en die samenwerking begint bij ieder van ons.

Uitgangspunt is dat we elkaar niet alleen in kersttijd moeten herinneren aan het belang van samen zijn, het belang van uitkijken naar anderen en het werken aan het oplossen van uitzichtloze situaties, zodat mensen in veiligheid en vrijheid hun leven kunnen leiden en volwaardig onderdeel kunnen uitmaken van de samenleving, welke dan ook. Dat vraagt om het geloof in het goede van de mens en vastberadenheid.

Dreams are breaking like glass,

But faith is hard like stone

Sometimes so hard to see

When I lay down and forget

This you need to be telling me

Zo voorkomen we dat volgend jaar (december 2021) de lijst van mensen in moeilijke en uitzichtloze situaties langer is geworden in plaats van korter. 

Voor 2021 gunt dewijzeendedwaas je naast een veilig (t)huis, inclusie en diversiteit in je leef-, leer- en werkomgeving.

dewijzeendedwaas.blog – 28 december 2020

Naschrift:

1. Het fragment “Dreams are breaking …” maakt deel uit van de songtekst Liberty van Anette Askvik

Wat verstaat dewijzeendedwaas onder:

1. Diversiteit

Bij diversiteit denken we al snel aan etnische of religieuze groepen en het samenleven tussen allochtonen en autochtonen. Diversiteit roept meteen het beeld op van mensen met een andere huidskleur, godsdienst of etnische oorsprong. Een onderscheid tussen de begrippen ‘divers’ en ‘multicultureel’ of ‘multi-etnisch’ is er dan eigenlijk niet of nauwelijks.

Dat Mohammed minder kans heeft op een baan dan Klaas maakt natuurlijk wel deel uit van het begrip diversiteit maar het begrip is nadrukkelijk ook breder. Dat mannen meer verdienen dan vrouwen voor hetzelfde werk is ook oneerlijk, net als het gegeven dat mooie of jongere mensen eerder worden aangenomen. Dat iemand in een rolstoel letterlijk en figuurlijk niet voorbij de voordeur komt, is ook oneerlijk en ga zo maar door.

Mensen zijn verschillend. Er zijn verschillen en overeenkomsten tussen mensen, individuen en groepen. Ieder ervaart die verschillen en overeenkomsten, heeft verschillende gevoelens en beelden, geeft daar een eigen betekenis en interpretatie aan en gaat daar op verschillende manieren mee om. Dat geldt ook voor het ervaren van gebeurtenissen. Ieder beleeft dat op een eigen wijze. Hoe delen we die verschillen en overeenkomsten op een positieve wijze, hoe gaan/leren we die verschillende perspectieven van individuen en groepen begrijpen en waarderen en hoe voorkomen we uitsluiting van medemensen die anders denken en handelen. Daarmee gaat diversiteit over alle individuen en bevolkingsgroepen.

1. Inclusie / inclusiviteit:

Inclusie betekent insluiting in de samenleving van achtergestelde groepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten. De begrippen inclusie en integratie worden vaak in combinatie met elkaar gebruikt in de hedendaagse maatschappij. Inclusie wordt vaak/vooral gebruikt in relatie tot allochtonen, kansarmen en mensen met een handicap/functiebeperking. Het is een belangrijk onderwerp in de gehandicaptensector, naast recht op arbeid, ondersteuning, non-discriminatie, redelijke aanpassing en positieve actie”

Voor mij betekent het dat iedereen welkom is, dat iedereen mag meedoen en zich vertrouwd en veilig voelt en dus dat “iedereen ongeacht zijn achtergrond of huidige situatie er als vanzelfsprekend bij hoort. Die situatie ontstaat wanneer iemand ervaart dat hij welkom is en contact kan maken met zijn omgeving.” (Hütten, 2012)

Inclusie gaat wat mij betreft nadrukkelijk over insluiting van álle mensen, niet alleen mensen met een beperking of ‘achtergestelde groepen’ en dus over meedoen, over de zoektocht naar hoe we ons verbinden met anderen en over het aangaan van wezenlijke relaties. Over cocreatie, maar ook over ruimte maken voor het mooie én het lelijke. Over ruimte nemen/krijgen en ruimte geven. Over ons openstellen naar elkaar en grenzen stellen aan onszelf. Over onafhankelijk en samen. Over manieren van samen leven, leren en werken, waarbij iedereen tot zijn of haar recht komt. Of zoals Jitske Kramer het zegt “Inclusie gaat over de vraag hoe we samen mensen kunnen zijn.”

#blacklivesmatter #diversiteit #inclusie